De leegstand van winkelpanden bereikte dit jaar een historisch hoog niveau: in januari 2021 telde Limburg 2.197 leegstaande winkelruimte. Dat gaat van ruimte voor detailhandel en horeca tot consumentgerichte dienstverlening. Op een totaal van 16.479 verkooppunten, betekent dat een leegstand van 13,3%. Limburg kent daarmee de hoogste leegstand van Vlaanderen en de op twee na hoogste leegstand van ons land (na Henegouwen en Luxemburg). De gemiddelde leegstand in België bedraagt 11,8%. Dat blijkt uit de nieuwe editie van het rapport Winkelleegstand van het bureau Locatus.

• Meer dan 1 op 8 Limburgse winkels staat leeg
• Limburg kent hoogste leegstand van Vlaanderen
• 2.197 leegstaande Limburgse panden
• 349.433 m² leegstaande oppervlakte = 70 voetbalvelden
• Leegstandstoename van meer dan 10% op 1 jaar tijd

Langetermijnaanpak en gezond verstand nodig 
"De bijna 2.200 leegstaande winkels staan samen voor ruim 35 hectare leegstaande winkelruimte in Limburg. Een hallucinant cijfer, vooral omdat het effect van de coronacrisis op de fysieke winkels daar nog niet zichtbaar in is", zegt Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder UNIZO Limburg. "Het is niet de eerste keer dat we vanuit UNIZO deze boodschap moeten geven, maar we hebben meer dan ooit nood aan gezond verstand bij het beoordelen van vergunningsaanvragen van nieuwe shoppingcentra buiten de stadscentra. Zolang nieuwe winkelcomplexen vergund en gebouwd worden zonder aan een oplossing te werken voor de bestaande leegstand, blijft het dweilen met de kraan open. We hebben nood aan beter en volgehouden beleid, wat een werk van lange adem is en waarvoor de Vlaamse overheid een ruimtelijk-economisch kader dient te creëren." Extra initiatieven op lokaal niveau

Extra initiatieven nodig
Er zijn op korte en middellange termijn extra initiatieven nodig om het probleem terug te dringen. "Voor heel wat panden moet eerst gekeken worden naar het renoveren, vergroten, verkleinen en omvormen, om ze desgevallend andere functies te geven. Denk daarbij aan andere economische functies zoals maakbedrijven, vrije beroepspraktijken of diensten, publieke functies als cultuur en zorg of eventueel zelfs voor bewoning", somt Bart Lodewyckx op.

Slim parkeerbeleid en aanpassen van huurgelden
Unizo vraagt aan lokale besturen om andere, aanmoedigende initiatieven te nemen om de handelskernen nieuw leven in te blazen. Door de coronamaatregelen kan er nog niet gewinkeld worden zoals normaal, maar om klanten naar de handelskern te lokken zijn een goede toegankelijkheid en een slim parkeerbeleid meer dan ooit nodig.

"Dat betekent dat onze centra zeker niet ongebreideld autoluw gemaakt mogen worden, want we zien dat het succes van buitenstedelijke handelscomplexen gekoppeld is aan bereikbaarheid en parkeergelegenheid voor de deur. Tot slot is er ook een rol weggelegd voor de eigenaars en verhuurders van (verhuurde en leegstaande) panden, om meer mee te denken met hun huurders. En om bijvoorbeeld huurgelden aan te passen of tijdelijk vrij te stellen door de huidige situatie. Of om te evolueren naar huur op basis van omzet in plaats van een vaste huur toe te passen."

Stoppen met het bijbouwen van leegstand
Volgens Unizo is een overkoepelende strategie op meerdere fronten noodzakelijk om de ondertussen jarenlange stijging van leegstand terug om te buigen. Een betonstop voor nieuwe winkelpanden dringt zich op, want anders bouwt men letterlijk aan leegstand.

"Verder moet men oude panden sneller een andere bestemming geven en zijn aanmoedigende maatregelen van gemeentes – net als de creatie van stadsbeleving en funshopping – cruciaal. Ook niet te vergeten: de mobiliteit en bereikbaarheid van handelskernen. Misschien het meest belangrijke: dit moet structureel (bovenlokaal) aangepakt worden, in plaats van dat elke gemeente op haar eigen manier eenzelfde strijd aangaat. Handelaars kunnen op hun beurt meer inzetten op partnerships met andere winkeliers uit de buurt. Ze kunnen complementaire producten of diensten aanbieden, de handen in elkaar slaan voor winkelinrichting, marketing, innovatie, beleving… Een manier van werken en denken die hier nog in zijn kinderschoenen staat en waar we wel nog veel potentieel in zien", besluit Bart Lodewyckx.

De cijfers
De leegstand in Limburg blijft jaar na jaar groeien. Begin 2020 kende onze provincie een leegstand van 11,9%, oftewel 1.969 leegstaande verkooppunten op een totaal van 16.570. Dat betekent op 1 jaar tijd een groei van 228 leegstaande panden, oftewel +11,8%. Opvallend: de leegstand neemt toe, terwijl het totale aantal panden in het afgelopen jaar zelfs afgenomen is, van 16.570 naar 16.479.

Bekijk hier hoeveel leegstaande panden er zijn in jouw gemeente:

Leegstand kan ook benaderd worden volgens het aantal vierkante meters, en dan komen we voor 2021 uit op 349.433 m² leegstaande winkelruimte op een totaal van 2.805.422 m² winkelruimte, oftewel een leegstandspercentage van 12,5%. Vergeleken met een jaar geleden: toen was er 309.295 m² leegstand op een totale oppervlakte van 2.657.719 m², oftewel een leegstand van 11,6%. Op 1 jaar tijd betekent dit een toename van 40.138 m² leegstand (+13,0%). De totale verkoopoppervlakte in Limburg is in dezelfde periode toegenomen met 147.703 m².

In de beide benaderingen - qua aantal panden en qua m² - is de leegstand aldus met meer dan 10% toegenomen.

Bekijk hier de leegstand in jouw gemeente volgens het aantal vierkante meters: