Sinds 2010 is het aantal gedwongen opnames in de 25 Vlaamse centra waar gedwongen opname mogelijk is met bijna twee derde gestegen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Zorgnet-Icuro. In Limburg is 1 op de 5 opnames in een psychiatrisch ziekenhuis een gedwongen opname. Tussen 2010 en 2021 steeg het aantal gedwongen opname van 3043 naar 4889 (+64%). Dit betekent dat het aantal gedwongen opnames per dag is toegenomen van 8,3 naar 13,7 gedwongen opnames. Deze trend houdt verder aan in het eerste semester 2022. Er is geen significante impact vastgesteld van de verschillende Covid-golven op het aantal gedwongen opnames binnen de psychiatrische ziekenhuizen. Het relatief belang van het aandeel gedwongen opnames binnen het totale opnamebeleid neemt ook verder toe: in 2010 waren op elke 100 opnames in het psychiatrisch ziekenhuis 11,6 gedwongen opnames, in 2021 was dit aantal reeds gestegen naar 15 gedwongen opnames. Externaliserende stoornissenDe redenen voor die stijgende cijfers zijn divers. In het algemeen is er een toename van de zogenaamde 'externaliserende' stoornissen, vooral bij jongeren en jongvolwassenen. Dat zijn stoornissen die te maken hebben met problemen inzake impulscontrole, middelengebruik, alcohol, agressie, eetstoornissen… Voorts is er minder verdraagzaamheid in de samenleving ten opzichte van 'afwijkend' gedrag. Of met andere woorden: bepaald gedrag wordt sneller beschouwd als afwijkend. En dus wordt sneller aan de alarmbel getrokken en de politie verwittigd. Een gedwongen opname vormt voor de parketten ook een manier om op korte tijd het hoofd te bieden aan een crisissituatie, en dat terwijl er niet altijd sprake is van een psychiatrische stoornis én een gevaarlijke situatie voor de betrokkene of zijn omgeving. Verder wordt het systeem ook toegepast als een manier om de wachttijd te omzeilen voor een gewone psychiatrische opname. Provinciale verschillenOp provinciaal niveau worden belangrijke verschillen vastgesteld. De provincie Antwerpen met het hoogste aantal gedwongen opnames in 2010 (780) kent een verdubbeling tussen 2010 en 2021 (1578). In Vlaams-Brabant, de provincie met het laagste aantal gedwongen opnames in 2010, kent amper een groei over dezelfde periode (+ 24%). Ook het belang van de gedwongen opnames binnen het totaal aantal opnames verschilt wezenlijk van provincie tot provincie: in Limburg is 1 op de 5 opnames in een psychiatrisch ziekenhuis een gedwongen opname, terwijl dit in Vlaams-Brabant slechts 8% bedraagt. Het provinciale beleid en de bestaande lokale afspraken tussen de verschillende betrokken actoren (ziekenhuizen, vrederechter, procureur,…) vormen hierbij een belangrijke sturende factor. Aanpassingen aan de wet op de gedwongen opnameZorgnet-Icuro pleit al langer voor aanpassingen aan de wet op de gedwongen opname uit 1990. Een belangrijk element in de voorstellen, geformuleerd door een werkgroep die geleid werd door Raf De Rycke (voorzitter van de Broeders van Liefde), is het inlassen van een klinische evaluatieperiode van maximaal 48 uur, voorafgaand aan een eventuele gedwongen opname. In die periode gebeurt er een grondige psychiatrische en medisch-somatische evaluatie en diagnostiek, die onterechte psychiatrische opnames kan vermijden en fungeren als een soort filter. De wet moet ook meer duidelijkheid brengen wat een psychiatrische aandoening precies is; de werkgroep stelt ook een standaardmodel voor het medisch verslag voor. Waardige thuiszorgZorgnet-Icuro bepleit dat gedwongen zorg ook buiten het ziekenhuis kan. Dat zou een heuse paradigmashift zijn. Het blijft een verplichte behandeling, maar dan met de veiligheid en de geborgenheid van de familie ­nabij. Het geeft ook veel meer ­autonomie. De dwang valt voor een groot stuk weg, wat leidt tot meer waardigheid bij de patiënt. Een gedwongen opname, die in principe begint met veertig ­dagen gedwongen observatie, soms gevolgd door een verlengd verblijf, zou op die manier deels vervangen kunnen worden door thuiszorg, met psychiatrische outreach-teams.

Psychiatrisch ziekenhuis Asster in Sint-Truiden heeft vandaag een nieuwe afdeling geopend waar volwassenen met een ernstige psychiatrische crisis intensief en één op één begeleid worden. De gesloten, acute opname-afdeling mét begeleiding is een primeur voor Limburg en hoort bij de pilootprojecten in Vlaanderen. Een mens in nood, laat je niet alleen. Dat is het aanvoelen in Sint-Truiden.

In Bilzen is er vandaag een inloophuis geopend voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Eén keer per week kunnen zij hier terecht voor een groepsgesprek. Koen Libotte leidt ons rond. Hij heeft al twintig jaar een bipolaire stoornis en raakte sinds vorig jaar in een psychose.

Nog drie Bilzerse senioren liggen in het ziekenhuis nadat hun bus gisterenavond kantelde op de E313 in Grobbendonk. Dennis Black Magic is opnieuw een vrij man. De zelfverklaarde Vlaamse pornokoning uit Genk werd aan de gevangenis opgehaald door zijn ouders. In Hasselt opent een man een boerderij bovenop een gebouw in het stadscentrum. Een man uit Heusden-Zolder wil op z'n 55ste nog priester worden. En in Leopoldsburg kaarten patiënten en hulpverleners de problematiek rond armoede en psychiatrische problemen via een theaterstuk.

Psychische problemen bespreekbaar maken en mensen laten nadenken over hun psychische gezondheid. Dat is de taak van het nieuwe boek dat Asster vandaag uitbracht. Het centrum voor geestelijke gezondheidszorg uit Sint-Truiden bestaat 175 jaar. En dat viert het met een boek: "Gezond van geest - 175 knipogen".

Hoog bezoek in het psychiatrisch ziekenhuis Asster in Melveren. Koningin Mathilde heeft het Limburgse ziekenhuis uitgekozen om eens een kijkje te gaan nemen in het kader van de Dag voor de Zorg. In Asster begeleiden ze meer dan 500 patiënten die kampen met psychische problemen. Door de komst van de Koningin hopen ze bij het centrum het taboe rond geestelijke gezondheid te doorbreken.

Het parket is voorlopig karig met informatie over de feiten in Heusden-Zolder vanmorgen. Wel wordt bevestigd dat de verdachte is gearresteerd. De 2 vrouwen die de ontsnapte psychiatrisch patiënt neerknuppelde zouden zwaargewond zijn, zegt onze reporter ter plaatse, Dario D'Arpino.

Maasmechelen heeft als eerste gemeente het "Zot van Te Gek"-label gekregen. En dat omwille van de verschillende initiatieven die de voormalige mijngemeente neemt rond mensen met een psychisch probleem. Het label werd vanmiddag overhandigd door vice-premier Kris Peeters, en Selah Sue en Guy Swinnen, de meter en peter van de actie.