Wie rijdt onder invloed van lachgas, rijdt onder invloed. Dat bewijst nieuw onderzoek in Nederland. De laatste jaren wordt lachgas regelmatig aangetroffen in de wagen na een ongeval. Over de effecten op de rijvaardigheid was tot op heden weinig geweten. Maar uit onderzoek blijkt nu dat er aantoonbare effecten zijn op het rijgedrag tot op zijn minst 45 minuten na het inhaleren van het product. Vias institute is vragende partij om te bekijken op welke manier controles op lachgas in het verkeer georganiseerd kunnen worden.Lachgas is de laatste jaren steeds populairder geworden als recreatieve drug. Ook in het verkeer wordt het steeds vaker aangetroffen in de wagen na een ongeval. Tot op heden zijn er weinig betrouwbare cijfers over het aantal ongevallen waarbij lachgas een rol speelt. De Nederlandse politie registreerde in de periode 2019-2022 ongeveer 700 ongevallen met doden en ernstig gewonden waarbij lachgas een rol speelde. Niet in staat om te rijden na inhaleren lachgasLachgas zorgt voor een (kortstondige) roes bij de gebruiker, maar over de duur van deze negatieve impact op de rijvaardigheid was tot nu toe weinig bekend. Nieuw Nederlands onderzoek van de Universiteit Maastricht, het Leids Universitair Medisch centrum en TNO toont nu echt aan dat tot minstens 45 minuten na het inhaleren er waarneembare effecten zijn op de rijtaak.Voor dit onderzoek hebben de onderzoekers bij 24 personen in experimentele condities lachgas toegediend. De proefpersonen moesten daarna een computertaak uitvoeren die vergelijkbaar was met autorijden. Uit het onderzoek blijkt dat er intense roes is na het inhaleren van ongeveer 1 minuut. De gebruiker is op dat moment totaal niet in staat om op veilige wijze deel te nemen aan het verkeer. Verder werden lichtere negatieve effecten op de rijprestaties waargenomen tot minstens 45 minuten na het gebruik. Opspoorbaar met een blaastest en in het bloedDe onderzoekers hebben daarnaast adem-, bloed- en speekselmonsters afgenomen om na te gaan of lachgas kon gedetecteerd worden. Het blijkt dat lachgas tot minstens 60 minuten na recreatief gebruik ervan detecteerbaar is in uitgeademde lucht en in bloed. Bij geen van de proefpersonen werd lachgas gevonden in adem- of bloedmonsters als ze geen lachgas toegediend hadden gekregen. Ook in speeksel kon lachgas worden aangetoond, maar dat werd ook gevonden bij deelnemers die geen lachgas toegediend hadden gekregen. Bij speeksel is het dus lastig om te bepalen of het gemeten lachgas het resultaat is van recreatief lachgasgebruik of een andere oorsprong heeft.Vias voorstander om blaastests in ons land te implementerenDe blaastest is een simpele en efficiënte manier om lachgas te detecteren. Voorlopig is het enkel in een proefomgeving dat de tests uitgevoerd werden, maar op relatief korte termijn zou het mogelijk moeten zijn voor een commerciële speler om een blaastest voor lachgas op de markt te brengen.Vias institute wil bekijken op welke manier de handhaving van lachgas op de meest efficiënte wijze kan gebeuren en welke rol blaastests daarin kunnen spelen. Zo zou het in theorie alvast mogelijk moeten worden om op lachgas te testen na een ongeval. Voor de politie effectief op lachgas kan testen, moet de politiek eerst de wetgeving aanpassen zodat controles op het gebruik van lachgas mogelijk worden. Verbod in ons land in de maakVias was al langer vragende partij om het bezit en vervoer van lachgas te verbieden. Eind december 2023 kondigde de federale regering aan dat lachgas in de drugswet wordt opgenomen. Terwijl de verkoop van lachgas voor culinaire of medische doeleinden legaal blijft, zal het oneigenlijke gebruik en het bezit en de verkoop ervan strafbaar worden.

Er komt een verbod op de verkoop, het bezit en het vervoer van lachgas. Ons land volgt daarmee Nederland waar lachgas al verboden was sinds 1 januari. De voorbije jaren was lachgas aan een opmars bezig als goedkope partydrug, maar ook als oorzaak voor verkeersongevallen. Het verbod komt geen moment te vroeg voor verkeersinstituut VIAS: "Want naast een gevaar in het verkeer, is lachgas ook schadelijk voor de gezondheid en het milieu." Bovendien wordt het nu voor de politie ook een stuk gemakkelijker om het verbod te handhaven.   

Het aantal fietsdoden in Limburg is enorm gestegen. Uit cijfers van verkeersinstituut Vias blijkt dat er in de eerste 9 maanden van dit jaar 12 fietsers in Limburg om het leven kwamen. Het hoogste aantal van de afgelopen tien jaar. En daar zit het mooie weer voor iets tussen, want door de lange zonnige periodes zonder neerslag kropen veel meer mensen op de fiets. Door de opkomst van de elektrische fiets worden er meer kilometers afgelegd en stijgt dus ook de kans op een ongeval.

We moeten nadenken over een snelheidsbegrenzing voor speed pedelecs en waar nodig de infrastructuur aanpassen. Dat zeggen verkeersspecialisten naar aanleiding van het dodelijk ongeval in Genk. Maar het blijft een goed alternatief voor de wagen, klinkt het. In centra en op wegen waar je minder dan 50 mag, mogen de speedpedelecs tussen de auto's op de rijbaan rijden. Boven de 50, moeten ze het fietspad gebruiken en delen met andere fietsers en zwakke weggebruikers. Dat was hier in Genk het geval. Het aantal ongevallen met speed pedelecs stijgt. En ook aanrijdingen tussen speed pedelecs komen vaker voor dan je denkt. Maar zelden met dodelijke afloop.

In Limburg zijn de eerste maanden van dit jaar bijna 30 procent meer fietsongevallen gebeurd dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat staat in een rapport van verkeersinstituut Vias. Vorig jaar waren er rond deze tijd 148 ongevallen met de fiets, nu al 192. De stijging is opvallend, ook omdat de fiets het enige vervoerstype is waar het aantal ongevallen nog elk jaar stijgt. Er zouden ook steeds meer ongevallen gebeuren tussen fietsers onderling.

Steeds meer bestuurders raakt het slachtoffer van fysiek geweld. Dat blijkt uit een nieuwe enquête van Vias over agressiviteit en irritante gedragingen in het verkeer. Een van de meest opvallende resultaten is de stijging van het fysieke geweld tussen bestuurders. 7% van de bestuurders zegt er het voorbije jaar slachtoffer van geworden te zijn ten opzichte van 2% in 2017. Bij het begin van de week van de hoffelijkheid achter het stuur geeft Vias concrete tips om escalatie te voorkomen. De tweede editie van de nationale enquête over agressiviteit en irritante gedragingen achter het stuur werd eind februari gehouden bij een representatief staal van 1000 Belgische bestuurders. 7% slachtoffer van fysieke agressie achter het stuur54% van de Belgen zegt slachtoffer geworden te zijn van agressiviteit in het verkeer het voorbije jaar. Dat is een kleine daling ten opzichte van 5 jaar geleden (57%). We stellen wel vast dat de extremere vormen van agressie wel toegenomen zijn. Zo zegt 7% van de Belgische bestuurders slachtoffer geworden te zijn van fysieke agressie in de voorbije 12 maanden ten opzichte van 2% in 2017. 1 op de 15 bestuurders (6,5%) zegt ook uit zijn wagen gestapt te zijn ‘om het uit te vechten’ met een andere bestuurder. 5 jaar geleden was dat 2,5%. In Brussel gaat het zelfs over 1 bestuurder op 8 (13%).Korter lontje door corona-epidemie?Uit de enquête blijkt ook dat bestuurders die agressief zijn, vaker betrokken zijn in een ongeval. 61% van de bestuurders die agressief gedrag vertonen, waren de voorbije 3 jaar betrokken in een ongeval. Bij de bestuurders die zelden of nooit agressief gedrag vertonen, is dat 39%.Op de autosnelweg irriteert gsm-gebruikOp de middenstrook rijden, blijft het meest irritante gedrag op de autosnelweg. 25% van de bestuurders vindt dat het meest irritante gedrag. Bumperkleven (14%) en het gebruik van de gsm achter het stuur (12%) maken de top 3 volledig. Voor het gsm-gebruik is dat een stijging van 9 naar 12%.In Vlaanderen staat ‘de richtingaanwijzer niet gebruiken’ in de top 3. Dat is voor 14% van de Vlaamse bestuurders de grootste ergernis. Gsm-gebruik staat op de 4de plaats en is voor 11% de hoofdergernis. Top 3 van meest irritante gedragingen op de autosnelweg in Vlaanderen: België Wallonië Brussel Vlaanderen Op de middenrijstrook rijden in plaats van in te voegen 25%Bumperkleven 17%De richtingaanwijzer niet gebruiken 14%Top 3 van meest irritante gedragingen binnen de bebouwde komDe richtingaanwijzer niet gebruiken 24%De gsm achter het stuur gebruiken 23%Dubbel parkeren 15%ConclusieDe coronapandemie lijkt ervoor gezorgd te hebben dat bepaalde vormen van agressie vaker voorkomen achter het stuur. Uit je wagen stappen om uitleg te geven of zelfs om je excuses aan te bieden aan een andere bestuurder is nooit een goed idee. Het feit alleen al dat je uit je wagen stapt, kan door de andere bestuurder slecht opgevat worden.Onder alle omstandigheden zijn gezond verstand en hoffelijkheid belangrijk zodat de interacties tussen verschillende weggebruikers vlot kunnen verlopen. Hoffelijkheid werkt aanstekelijk en zet andere weggebruikers er ook toe aan om zich ook positief te gedragen.Agressiviteit in het verkeer: 5 tips om escalatie te voorkomen Wanneer je de irritatie voelt opborrelen, beeld je dan in dat de bestuurder die je irriteert jouw schoonmoeder of je baas is. Dat zal helpen om snel te kalmeren.Glimlachen helpt. Iedereen maakt fouten, ook jij. De meeste ‘fouten’ worden niet met opzet gemaakt.Blijf onder alle omstandigheden kalm. Als je het op je heupen krijgt, adem dan diep in en denk aan iets aangenaam.Aarzel niet om met een handgebaar iemand te bedanken of om je te excuseren. Dat kost niets en het zal anderen aansporen om hetzelfde te doen.Jouw wagen is je eerste bescherming: als de andere bestuurder toch uit zijn wagen stapt, sluit dan de deuren. Zelf uitstappen gooit alleen maar olie op het vuur.

De laatste weken gebeurden er verschillende ongevallen met elektrische steps waarbij kinderen tussen de 10 en 12 jaar betrokken waren. Momenteel is er geen leeftijdsbeperking om met een elektrische step te rijden, terwijl je wel minimum 16 jaar moet zijn om met een bromfiets te rijden die dezelfde snelheid kan bereiken. De politie en spoedartsen vragen actie. Vias pleit alvast voor een aanpassing aan de wetgeving zodat elektrische steps niet meer stapvoets op het voetpad mogen rijden. "Aan zo’n lage snelheid rijden is in de praktijk quasi onmogelijk," klinkt het. De laatste weken zijn er verschillende ongevallen gebeurd met elektrische steps met kinderen. In 2020 waren er 40 kinderen jonger dan 16 jaar betrokken in een letselongeval als bestuurder van een elektrische step. Momenteel is er in ons land geen wettelijke minimumleeftijd voor het gebruik voor gemotoriseerde voortbewegingstoestellen, waaronder elektrische steps, monowheels en hoverboards vallen. Dat is een hiaat in de huidige wetgeving, vindt het Instituut voor Verkeersveiligheid, vias.Lacune in de huidige wetgeving"Het is niet logisch dat een kind van 12 jaar met een gemotoriseerd toestel mag rijden dat een snelheid tot 25 km/u per uur kan halen. Voor een bromfiets klasse A die dezelfde maximumsnelheid kan bereiken, zijn een helm, verzekering -en inschrijvingsbewijs wel allemaal nodig," zegt viasin een persbericht. De wielen van een elektrische step zijn bovendien een pak kleiner dan die van een bromfiets, wat ervoor zorgt dat je makkelijker je evenwicht kan verliezen dan bij een bromfiets.Jongeren tussen 10 en 16 jaar zijn nog volop in ontwikkeling en kunnen nog niet voldoende de risico’s van het verkeer inschatten, vindt vias. "Hen te vroeg laten rondrijden met gemotoriseerde toestellen aan hoge snelheid kan gevolgen hebben op de verkeersveiligheid. Dat geldt zeker in stedelijke omgeving waarbij er een sterke mix is tussen gemotoriseerd verkeer en kwetsbare weggebruikers." In verschillende Europese landen bestaat er trouwens een minimumleeftijd voor het gebruik van elektrische steps. Zo geldt in Denemarken een minimumleeftijd van 15 jaar. In Portugal geldt een minimumleeftijd van 16 jaar en in Italië zelfs van 18 jaar. Stijging op de spoeddiensten"Op de spoeddienst van ZNA zien we bijna dagelijks patiënten na een ongeval met een elektrische step. De laatste tijd zitten daar ook af en toe kinderen van 10 à 12 jaar bij. Ze kunnen de hogere snelheid vaak niet goed inschatten. In het algemeen dragen de gebruikers zelden of nooit beschermingsmiddelen. Dat leidt na ongevallen vaak tot letsels als breuken, ontwrichtingen en verstuikingen. Helaas zien we soms ook levensbedreigende letsels na een ongeval hiermee. Het is duidelijk dat elektrische steps geen speelgoed zijn. Voorzichtigheid is geboden," zegt Dr. Kurt Anseeuw, hoofd spoed Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA).Lokale politie wordt met meerdere problemen geconfronteerd"Elektrische steps zijn een volwaardig vervoermiddel geworden, wel geen speelgoed! Enkele dagen geleden is een patrouille tussengekomen voor een verkeersongeval tussen een step en een auto. De bestuurder was 12 jaar oud en eens ter plaatse bleek dat zijn ouders over geen familiale verzekering beschikten, met alle financiële gevolgen van dien. Wat de particuliere elektrische steps betreft, stellen we vast dat deze vaak niet beperkt zijn tot 25km/u en dat ze regelmatig de 30km/u die van toepassing is in het Brussels Gewest overschrijden. Vorig jaar werd een bestuurder op 70 km/u geflitst. Volgend jaar zal onze politiezone een aangepast snelheidscontroleapparaat aanschaffen," aldus Patrick Massage, Hoofd van de dienst Verkeer van de politiezone Brussel West.Vias vraagt heel concreet om 5 aanpassingen aan de wegcode. Minimumleeftijd van 16 jaarVias institute pleit voor ons land om zo snel mogelijk een minimumleeftijd van 16 jaar in te stellen voor alle gemotoriseerde voortbewegingstoestellen zoals elektrische steps. Enkel wanneer deze voertuigen niet sneller dan stapvoets kunnen rijden, zoals bijvoorbeeld het geval is voor gemotoriseerde rolstoelen, zou de minimumleeftijd niet gelden.Verbod op het rijden op het trottoirMomenteel mogen elektrische steps in ons land daar rijden wanneer ze niet sneller dan stapvoets rijden. In de praktijk is het onmogelijk om met een elektrisch aangedreven toestel niet sneller te rijden dan 5 à 6 km/u. In de realiteit wordt er regelmatig te snel gereden door stepgebruikers op het voetpad. Dat zorgt voor ongemak voor de voetgangers en kan ook leiden tot verkeersonveilige situaties. Vias is dus voorstander voor een verbod voor gemotoriseerde voortbewegingstoestellen om te rijden op het voetpad, met uitzondering van de toestellen die niet sneller kunnen dan stapvoets.Maximum 1 volwassene per stepDe wegcode verbiedt niet expliciet dat je met 2 personen op een step mag rijden. Het is echter duidelijk dat als je met twee volwassen personen op zo’n step rijdt het voor de bestuurder quasi onmogelijk is om ‘voortdurend de nodige rijbewegingen uit te voeren’. Vias stelt dus ook voor om de regelgeving explicieter te maken.Fluovest ’s nachts verplichtenMeer dan 1 op de 4 ongevallen (28%) met een elektrische step gebeurt ’s nachts of bij beperkte zichtbaarheid. Het probleem met elektrische steps is dat hun achterlicht zeer laag bij de grond is en daardoor niet altijd goed zichtbaar. Het is dus logisch om het fluovest ’s nachts verplicht te maken om zo de zichtbaarheid te vergroten.Veralgemening van parkeerzones voor deelstepsSommige deelsteps worden achtergelaten op het trottoir door de gebruikers. De steps kunnen zo een gevaar vormen voor de voetgangers. Vias pleit ervoor, om net zoals in Parijs, bepaalde parkeerzones te creëren waar de gebruikers hun rit kunnen eindigen en hun step stallen. Conclusie: de step is geen speelgoedElektrische steps kunnen een schakel zijn in het combineren van verschillende vervoersmodi. Vias institute is daarom geen tegenstander van deze vrij recente vorm van mobiliteit op voorwaarde dat de verkeersveiligheid niet in het gedrang komt. Het is daarom essentieel deze vervoerswijze als een echt vervoersmiddel te zien en niet als een speelgoed.In verschillende winkelketens wordt momenteel de elektrische step gepromoot als cadeau voor kinderen, oa voor Sinterklaas. Vias raadt ten stelligste af dit als geschenk aan te bieden aan kinderen jonger dan 16 jaar. Uit eerder onderzoek van Vias institute uit 2020 bij spoeddiensten van ziekenhuizen bleek al dat de meeste ongevallen gebeuren door onervaren en occasionele gebruikers. Door hun gebrek aan ervaring schatten ze niet goed in welke ondergrond geschikt is om veilig met een elektrische step te rijden. De meeste ongevallen zijn enkelzijdige ongevallen waarbij geen tegenpartij betrokken is. Van de gewonde personen die zich na een ongeval met een elektrische step aandienden op de spoedafdeling, droeg bovendien niemand een helm op het moment van het ongeval. Vias raadt alle elektrische stepgebruikers aan om altijd een helm te dragen.

In de eerste zes maanden van dit jaar vielen er in Limburg 23 dodelijke slachtoffers in het verkeer. Dat zijn er zes meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat de cijfers zijn gestegen na het coronajaar 2020 is niet abnormaal volgens verkeersinstituut VIAS. Wat wel zorgwekkend is, is dat in onze provincie het aantal ongevallen en verkeersdoden sinds 2013 niet meer structureel daalt, en dus stagneert.