Wat is methanol en waarom duikt het plots op in twee moordonderzoeken?
Het parket van Limburg onderzoekt twee mogelijke gifmoorden waarbij er gebruik gemaakt werd van methanol. Maar wat is dat nu precies? Hoe gevaarlijk is het? En bestaat er een antigif? Onze journalist Tine Oyen stelde al deze vragen aan Pascal Vranckx, hoogleraar Farmacologie aan de faculteit Geneeskunde van de UHasselt.
Is methanol schadelijk voor het lichaam?
"Ja, methanol is zeer gevaarlijk. Het wordt in het lichaam omgezet in giftige stoffen die vooral het zenuwstelsel en de ogen beschadigen. Wanneer methanol wordt opgenomen via het maagdarmkanaal, kunnen de eerste klachten vaak pas uren later optreden, waardoor een vergiftiging moeilijk wordt herkend. De gevolgen zijn ernstig: blindheid en overlijden komen vaak voor. Zelfs kleine hoeveelheden kunnen dodelijk zijn als je niet snel behandeld wordt," vertelt Pascal Vrankckx.
Hoe herken je methanolvergiftiging?
"De eerste klachten zijn vaak misselijkheid, braken, buikpijn of hoofdpijn. Soms lijkt iemand dronken en verward. Binnen enkele uren tot maximaal 24 uur na inname ontstaan klachten zoals wazig zien of dubbel zien. De meeste mensen omschrijven dit alsof er een sluier over de ogen hangt. De klachten kunnen uiteindelijk overgaan in blindheid. In ernstige gevallen treedt bewustzijnsverlies op, coma, en stuipen. Bij vergiftiging met methanol kan iemand in korte tijd blind worden of overlijden."
In welke producten zit methanol?
"Methanol zit soms in industriële producten: zoals oplosmiddelen, antivries of ruitensproeiervloeistof. Methanol kan ook voorkomen in illegaal gestookte alcoholische dranken. Het product is legaal te koop in de winkels. Het zijn normale toepassingen waar methanol gebruikt wordt. Het is aan ons om voorzichtig om te gaan met de producten. Op de verpakking moet ook duidelijk vermeld worden dat het giftig is."
Welke hoeveelheid is dodelijk, en na hoeveel tijd?
"Al vanaf ongeveer 30 milliliter puur methanol kan een volwassene overlijden. Bij 10 milliliter kan er al ernstige blindheid ontstaan. Symptomen kunnen zich 12 tot 24 uur na inname openbaren."
Wat doe je bij een methanolvergiftiging?
"Neem onmiddellijk contact op met het Belgische Antigifcentrum (070 245 245) of bel bij acuut levensgevaar naar 112. Probeer zeker niet zelf te behandelen. Snelle medische hulp kan blindheid en de dood voorkomen."
Een medische behandeling bestaat onder andere uit:
- Het toedienen van ethanol (hetzelfde alcohol als in drank), omdat dit ervoor zorgt dat methanol minder snel in giftige stoffen wordt omgezet.
- Soms wordt ook fomepizol toegediend, een medicijn dat de giftige afbraakproducten voorkomt.
- Bij ernstige vergiftiging kan hemodialyse noodzakelijk zijn, een behandeling waarbij het bloed met een machine wordt gezuiverd.
Is methanol geur- en smaakloos?
"Neen, methanol heeft een lichte alcoholachtige geur, vaak omschreven als wat zoeter en zwakker dan ethanol (drinkbare alcohol). Het smaakt ook wat als ethanol, maar mensen kunnen het meestal niet goed onderscheiden. Dat maakt het gevaarlijk, want het lijkt op 'gewone alcohol' en wordt vaak niet direct herkend. Het verraderlijke is dus dat methanol in kleine hoeveelheden qua geur en smaak nauwelijks te onderscheiden is van ethanol, waardoor vergiftiging snel kan optreden. Al bij 10 ml puur methanol kan ernstige blindheid ontstaan, en rond 30 ml kan het dodelijk zijn."
