Dit jaar staan er 241 knelpuntberoepen op de nieuwe knelpuntberoepenlijst, dat zijn er 7 meer dan vorig jaar. In de top 10 van zwaarste knelpuntberoepen staat de technicus voor industriële installaties voor het eerst op één, gevolgd door verpleegkundige en schoonmaker bij mensen thuis. Onder meer met knelpuntopleidingen en werkplekleren willen minister Brouns en VDAB de knelpuntberoepen aanpakken. "Met de knelpuntberoepenlijst van VDAB meten we elk jaar de temperatuur op de arbeidsmarkt. Na een stijging met 27 beroepen vorig jaar, kennen we ook dit jaar opnieuw een stijging (+7). Ongeveer 40% van alle beroepen hebben vandaag een knelpuntkarakter. Deze nieuwe cijfers tonen aan dat de krapte op de arbeidsmarkt nijpend blijft en ook de komende jaren niet zomaar zal verdwijnen. Ik trek dan ook voluit de kaart van opleiding en levenslang leren om deze knelpuntberoepen in te vullen, in het bijzonder voor talenten die vandaag (nog) niet actief zijn op de arbeidsmarkt. Via werkplekleren laten we zo snel mogelijk ook de werkvloer aan bod komen waardoor de werkzoekende al doende de nodige competenties voor een bepaalde job verwerft. Een win-win voor zowel de betrokkene als de werkgever die zijn vacatures wil invullen", aldus Vlaams minister van Werk Jo Brouns Stijging knelpuntberoepenVandaag publiceert VDAB zijn jaarlijkse knelpuntberoepenlijst. Ondanks de economische onzekerheid en voorzichtigheid bij werkgevers blijft de arbeidsmarkt voor een aantal profielen zeer krap. In 2024 neemt het aantal knelpuntberoepen toe. Op de VDAB knelpuntberoepenlijst voor 2024 staan 241 beroepen. Dat zijn er zeven meer dan vorig jaar. Dat een beroep een knelpuntberoep is kan aan het grote aantal vacatures liggen, maar ook aan de arbeidsomstandigheden zoals weekend- of avondwerk, of diploma-vereisten. Het onderzoek naar de knelpuntberoepen is steeds gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve studie op basis van gegevens die VDAB heeft over vacatures en werkzoekenden, en een uitgebreide kwalitatieve bevraging van relevante sectororganisaties en experten van VDAB. Het is daarenboven niet alleen voor de 241 knelpuntberoepen, maar voor de meeste beroepen een uitdaging om mensen te vinden. De spanningsindicator, dat is de verhouding tussen het aantal werkzoekenden en het aantal vacatures, gaf in december 2023 aan dat er per vacature gemiddeld slechts 2,3 kandidaten zijn. De knelpuntberoepenlijst is dan ook vooral een prioriteitenlijst met beroepen waarvoor de invulling van vacatures moeilijker verloopt dan voor de andere beroepen. Technicus voor industriële installatiesVooral de zoektocht naar technisch personeel blijft voor vele werkgevers bijzonder moeilijk. Zo voert technicus industriële installaties de top tien van knelpuntberoepen aan. Ook technicus industriële automatisering en onderhoudsmecanicien staan in deze top tien, net als een aantal specifieke bouwberoepen zoals werfleider, calculator bouw en – voor het eerst – wegenwerker. Verpleegkundige blijft ook één van de grootste knelpuntberoepen, net zoals schoonmaker bij mensen thuis, medewerker in de fruitteelt en accountant. De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd enkel bij een tekort aan kandidaten. De vraag naar specifieke competenties zoals communicatieve vaardigheden, klantvriendelijkheid, commercieel-technische kennis en talenkennis maakt het soms moeilijk om geschikte werknemers te vinden. Gebrek aan ervaring of mobiliteitsproblemen vormen dikwijls bijkomende hinderpalen. Daarnaast bemoeilijken ook specifieke arbeidsomstandigheden zoals zwaar fysiek werk, weekend- en avondwerk, deeltijdse en tijdelijke contracten het vinden van kandidaten. De kloof tussen de verwachtingen van kandidaten en werkgevers is soms groot en bemoeilijkt een vlotte invulling van vacatures. 241 kansenberoepenOp basis van deze lijst erkent VDAB opleidingen voor knelpuntberoepen. Dat betekent dat werkzoekenden deze opleidingen gratis kunnen volgen. Ze behouden hun uitkering, en VDAB komt tussen in de onkosten voor vervoer en kinderopvang. In 2023 volgden werkzoekenden 16.920 knelpuntopleidingen, dat is ongeveer 76% van het totale aantal gevolgde opleidingen bij VDAB (cijfers t.e.m. september 2023). VDAB gaat daarnaast ook langs bij werkgevers met knelpuntvacatures. Deze werkgevers kunnen rekenen op dienstverlening op maat. Zo leidt VDAB kandidaten op maat van de vacature op. Dat betekent dat VDAB voorziet in basisopleidingen, en een kandidaat daarna tijdens een stage zijn opleiding kan voltooien bij de werkgever. Voor anderstaligen is job- en taalcoaching op de werkvloer mogelijk. "Mensen stimuleren om knelpuntopleiding te volgen""Om meer mensen te stimuleren om een knelpuntopleiding te volgen, ging in uitvoering van het Vlaamse Werkgelegenheidsakkoord in het najaar de knelpuntpremie van start. Sinds 1 september 2023 kunnen mensen die langer dan twee jaar niet-beroepsactief zijn, een premie krijgen als ze een langdurige opleiding volgen voor een knelpuntberoep. Uit eerste cijfers blijkt dat vandaag al 230 mensen er gebruik van maakten. Dat is een goede start, maar uiteraard mikken we hoger en zal VDAB de komende weken en maanden samen met diverse partnerorganisaties dit instrument extra in de kijker zetten," zegt Vlaams minister van Werk Jo Brouns. "Opleiding is gratis voor werkzoekenden""De knelpuntberoepen zijn in feite kansenberoepen: het zijn de beroepen met de grootste kans op werk. Daarom investeren we in deze beroepen. Werkzoekenden kunnen gratis een opleiding volgen voor een knelpuntberoep. Werkgevers met vacatures voor een knelpuntberoep kunnen onze hulp inschakelen. Tegelijkertijd weten we dat we kunnen proberen om de krapte te verlichten, maar de oorzaken voor de krapte kunnen we niet oplossen. De stuwende kracht achter de krapte is namelijk de vergrijzing. Voor structurele knelpuntberoepen moeten we nadenken over het sneller introduceren van technologieën en businessmodellen die de productiviteit kunnen verhogen en de vraag naar arbeidskrachten kunnen verminderen," zegt Wim Adriaens, CEO van VDAB. Alle knelpuntberoepen vind je hier.

VDAB en Constructiv, de dienstverlenende organisatie voor de bouwsector, hebben een actieplan opgesteld. Daarmee willen ze voor meer instroom zorgen naar beroepen in de bouwsector. Veel van die beroepen zijn knelpuntberoepen, en dat moet opgelost worden. Daarom werden er voormiddag jongeren uit het middelbaar uitgenodigd om een kijkje te komen nemen.

Het aantal schoenherstellers is de voorbije jaren flink afgenomen. Volgens de Belgische federatie van het Schoenbedrijf en Lederambachten oftewel Shoefed stopt één op de drie schoenherstellers ermee. 70 procent van de schoenmakers is ouder dan 50 en 20 procent zit zelfs over de pensioenleeftijd. Volgens één van de jongste schoenmakers van Limburg Davy Lemaire is een gebrek aan een goede opleiding de reden daarvoor. Hij gelooft nog steeds in de toekomst van de schoenmaker, want ook zij gaan mee met hun tijd.

Bij voedingsgroep Deliva-Umami in Genk is het uitzendkantoor Adecco begonnen met de opleiding van heftruckchauffeurs in het bedrijf. Dat gebeurt via een mobiele virtuele simulator, waardoor weinig magazijnruimte verloren gaat. Na drie dagen kunnen de cursisten aan de slag gaan. Adecco hoopt jaarlijks op deze manier 450 heftruckers en orderpickers klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. Heftruckchauffeur is een knelpuntberoep. Er staan in ons land zo'n 4000 jobs open. Als het project in Genk slaagt, wil Adecco het wereldwijd uitrollen.

Over een maand gaat in Sint-Truiden het gloednieuwe sportcomplex open. De blikvanger moet het nieuwe zwembad worden. Alleen zijn er op dit moment nog geen redders voor het nieuwe zwembad. In Sint-Truiden doen ze daarom een oproep aan redders om zich te melden zodat ze in Haspengouw zo snel mogelijk kunnen beginnen met de aanwervingen.

Verpleegkundige blijft bij uitstek hét knelpuntberoep, dat blijkt uit cijfers van VDAB. In totaal staan er voor dit jaar 190 functies op de knelpuntberoepenlijst. Naast beroepen in de zorg staan er ook heel wat technische beroepen op de lijst. Bij de Hogeschool PXL is het aantal inschrijvingen voor de opleiding Verpleegkunde licht gestegen ten opzichte van vorig jaar. Heel wat studenten kiezen nog op latere leeftijd om de zorg in te stappen. Enerzijds omdat het altijd al een droom is geweest, maar anderzijds ook doordat er jobzekerheid is.

Nooit eerder waren er in Vlaanderen zoveel knelpuntberoepen als vandaag. Dat blijkt uit een lijst van de VDAB. Er zijn nu 188 beroepen waarvoor in Vlaanderen zo goed als geen geschikte werkkrachten gevonden worden. Dat zijn er 21 meer dan voorheen. Eén ervan is patissier. En dat merken ze elke dag bij Bakkerij Vangronsveld in Bilzen. Daar zijn ze al ongeveer een jaar op zoek naar een patissier.

Het aantal beroepen waarbij werkgevers moeilijker geschikte werknemers vinden, neemt toe. Op de knelpuntberoepenlijst voor 2020 staan 188 beroepen. Werkgevers zitten vaak met de handen in het haar bij hun zoektocht naar geschikt personeel. Door de gunstige economische conjunctuur van de voorbije jaren en de vergrijzing, groeit de krapte op de arbeidsmarkt. Elk jaar maakt VDAB een lijst met beroepen waarvoor werkgevers moeilijk geschikt personeel vinden: de knelpuntberoepenlijst. Er zijn drie mogelijke oorzaken voor knelpuntberoepen: Een kwantitatief tekort: er is een lage uitstroom uit het onderwijs omdat er bijvoorbeeld weinig mensen de opleiding starten of er geen schoolse opleiding bestaat. Een kwalitatief tekort: de kandidaten voor de job hebben niet de juiste vaardigheden en gevraagde bekwaamheden. Specifieke arbeidsomstandigheden: dat gaat dan bijvoorbeeld over hoe de job ingevuld wordt. Denk maar aan weekendwerk, lager loon, stress, zwaar werk, … Top 10 De top 10 van de knelpuntberoepenlijst is zo goed als onveranderd in vergelijking met vorig jaar. Het gaat vooral om technische functies zoals technicus industriële installaties, werfleider, technicus productieproces en methodes of onderhoudsmecanicien. Ook verpleegkundige staat al enkele jaren in de top 10. Naast deze knelpuntberoepen en andere ‘vaste waarden’ (zoals chef-kok, slager en vertegenwoordiger) zijn er een aantal nieuwkomers, zoals winkelmedewerker en polyvalent medewerker restaurant. Hier lijkt de oorzaak vooral te liggen in de grote kloof tussen de verwachtingen van werkgevers en kandidaten. 22 ‘nieuwe’ knelpuntberoepenElk jaar komen er ook een aantal nieuwe knelpuntberoepen bij. De nieuwe zijn vaak beroepen waarvoor de nood naar extra personeel de voorbije jaren al hoog was. Zo zijn begeleider kinderopvang, medewerker groene ruimtes of leerkracht lager onderwijs geen grote verrassingen. Bij nieuwe knelpuntberoepen zoals polyvalent medewerker hotel of redder spelen verschillende factoren een rol in de problematiek. De vraag naar een combinatie van competenties zoals klantvriendelijkheid, het kunnen omgaan met mondige klanten en talenkennis maakt het soms moeilijk om geschikte kandidaten te vinden. De kloof tussen wat de kandidaten verwachten en wat de werkgever verwacht is vaak groot en kan de vlotte invulling van vacatures bemoeilijken. Een opvallende nieuwkomer is ook ‘bekister-ijzervlechter’. Dat zijn de mensen die op een bouwwerf vorm geven aan betonconstructies. Er zijn verschillende oorzaken voor het knelpunt. Er is het kwantitatief aspect: er is een heel kleine arbeidsreserve voor dit beroep. Ook het kwalitatief aspect speelt een rol: planlezen, ruimtelijk inzicht en wiskundige vaardigheden zijn technische vaardigheden waar niet iedereen over beschikt. En er zijn ook de specifieke arbeidsomstandigheden gezien het vaak om fysiek zwaar werk gaat. De concrete reden waarom het op dit moment een knelpuntberoep is, heeft vooral te maken met het Oosterweelproject waarbij dergelijke profielen noodzakelijk zullen zijn. Nood aan technische competenties Technische beroepen vormen al meer dan 10 jaar de hoofdmoot van de knelpuntberoepen. Heel wat van deze technische beroepen vormen een probleem omdat er een tekort is aan technisch geschoolde kandidaten. De arbeidsmarkt verandert aan een razendsnel tempo waardoor de vaardigheden en kennis die nodig zijn, ook in een mum van tijd wijzigen. De vraag neemt toe bij leidinggevende en uitvoerende technische profielen. De voorbije jaren werd al sterk geïnvesteerd in wetenschap en techniek bij jongeren met het STEM-actieplan. Uit de laatste rapporten over het effect van dat plan, blijkt alvast dat de interesse in technische opleidingen toeneemt, ook bij meisjes. Vergrijzing vergroot vraag naar zorgpersoneel én naar vervanging De vergrijzing zorgt niet alleen voor een impact op de arbeidskrapte omdat veel mensen op pensioen gaan, het zorgt er ook voor dat meer mensen verzorging nodig hebben. Veel ervaren werkkrachten treden uit. Net in de gezondheids- en zorgsector is die vergrijzing sterk aanwezig. Het probleem van deze sector om voldoende personeel te vinden doet zich in de eerste plaats voor bij de (hoofd)verpleegkundigen, maar ook het vinden van zorgkundigen en verzorgenden is steeds moeilijker. "De krapte op de arbeidsmarkt is bijzonder groot, bedrijven zoeken vaak tevergeefs naar geschikte profielen. Elke vacature kan in principe gematcht worden met een werkzoekende, indien we bereid zijn om een competentiekloof te overwinnen. VDAB heeft de instrumenten in huis om hier nu al werk van te maken en heeft de opdracht om zich meer naar de werkgevers te richten. Opleidingen van de VDAB worden ook gebaseerd op de lijst van de knelpuntenberoepen en opleidingen voor werkzoekenden zijn gratis. Andere maatregelen zoals duaal leren in het hoger en volwassenenonderwijs zijn ook hier een belangrijk hulpmiddel. Zo kunnen we ervoor zorgen dat nieuw instromend talent onmiddellijk mee gevormd wordt door mensen uit het bedrijf zelf," zegt Vlaams minister van Werk Hilde Crevits.Is jouw beroep ook een knelpuntberoep? Check het hier.