Limburgse scholen doen alsmaar vaker beroep op gepensioneerde leerkrachten om afwezige docenten, die bijvoorbeeld ziek worden, voor een korte periode te vervangen. Dat komt omdat het voor schooldirecties zeer moeilijk is om in de loop van het schooljaar nog beschikbare leerkrachten te vinden. Bij het Katholiek Onderwijs Vlaanderen juichen ze dit alternatief toe, zolang het maar voor een korte periode is.

Leerkrachten zijn vaker en langer ziek dan ooit. Stress, burn-outs en depressies eisen nog meer dan de voorbije jaren hun tol en veroorzaken liefst een op de drie ziektedagen. In 2014 bleven leerkrachten 2.514.111 dagen thuis, het hoogste peil sinds 2009. Het betekent dat een leerkracht zich op jaarbasis gemiddeld bijna 15 dagen ziek moest melden. De belangrijkste oorzaak zijn psychosociale aandoeningen. In 2014 werd liefst 36,4 procent van alle ziektedagen hierdoor veroorzaakt. Vooral oudere leraren gaan ten onder aan de werkdruk, al valt op dat ook dertigers en veertigers steeds vaker afhaken om psychosociale redenen. Ook mannen en leerkrachten in het secundair onderwijs lopen een groter risico. Volgens specialisten ligt een verklaring bij het feit dat een leerkracht letterlijk alleen voor de klas staat. Elke dag opnieuw moeten zij presteren voor publiek, terwijl de uitdagingen steeds groter worden door de toenemende diversiteit en de grote groep leerlingen met zorgnoden. Tel daar de planlast bovenop en opeens wordt duidelijk waarom de onderwijsverstrekkers zelf aangeven dat de cijfers niet verwonderlijk zijn.

Lieven Boeve, topman van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, pleit voor een vast contract van één jaar voor jonge leerkrachten. Nu haken jongeren veel te snel af.

Lieven Boeve, topman van het katholiek onderwijs, pleit voor een vast contract van een jaar voor jonge leerkrachten. "Binnen een aantal jaren zal het onderwijs een pak nieuwe leraren nodig hebben, dus moeten we de job voor jonge mensen aantrekkelijker maken." Omdat oudere, vastbenoemde leraren voorrang krijgen, moeten beginnende leerkrachten genoegen nemen met tijdelijke opdrachten in verschillende scholen, tot ze na enkele jaren ergens vast aan de slag kunnen. "Nu haken jongeren snel af. Het is bijna een afvalrace", zegt Boeve. De oplossing is volgens hem om de jongeren meteen een vaste betrekking voor een jaar in een en dezelfde scholengroep te geven. "Op dit moment is dat niet overal realistisch, maar het wordt doenbaar als de schaalvergroting in het scholenlandschap is doorgevoerd tegen 2018. In zo'n scholengroep zou een leerkracht één aangepaste begeleiding krijgen."

De Vlaamse werkgeversorganisatie Voka stelt de vaste benoeming in het onderwijs in vraag. "Nog een uitvinding vanuit de jaren veertig en vijftig", klinkt het.  Voka-voorzitter Michel Delbaere zei dat naar aanleiding van de aftrap van het nieuwe socio-economisch jaar. De Vlaamse werkgeversorganisatie wil dat de leraar opnieuw centraal staat in het onderwijs. Meer gedreven mensen moeten interesse krijgen in een job in het onderwijs, "niet omwille van het statuut, maar omwille van de ontplooiingskansen voor henzelf en de voldoening die een job als leraar-coach oplevert", aldus de Voka-topman. Het afschaffen van de vaste benoeming kan er volgens de Vlaamse werkgevers voor zorgen dat kwaliteit en gedrevenheid belangrijker worden dan anciënniteit en rechten. Eerder al ijverde een onderwijs-expert van de OESO voor het opfrissen van het statuut van de vaste benoeming

De leerkracht van de toekomst moet beter worden opgeleid en meer worden uitgedaagd tijdens de loopbaan. Volgens de KU Leuven en rector Rik Torfs worden leerkrachten niet gewaardeerd. En dit voelen ze ook.  Rik Torfs vindt dat leraren mooie beroepsperspectieven verdienen. Zonder uitstekend onderwijs bloedt Vlaanderen dood. De lerarenopleiding wordt daarom ook aangepast. Studenten zullen sneller kunnen afstuderen als gediplomeerd leerkracht.  Voortaan wordt niet meer gesproken over de lesopdracht van 20uur, maar van een schoolopdracht van 38 uur. Het moet de buitenwereld duidelijk maken dat leerkrachten wel degelijk veel werk verzetten en het aanzien van het beroep vergroten. Startende leraren zullen aanvangsbegeleiding en meer jobzekerheid krijgen, terwijl expertleraren onderzoek kunnen doen, begeleiding kunnen geven en moeilijkere klassen onder hun hoede kunnen nemen.